سرمایه وب | سرمایه وب SarmayeWeb
قیمت دلار در ایران تحت تاثیر عوامل اقتصادی، سیاسی و تصمیمات بانک مرکزی دائما در حال نوسان است و نقش مهمی در زندگی روزمره مردم دارد.برای آشنایی بیشتر و کسب اطلاعات کامل تر، همراه ما در وب سایت سرمایه وب باشید.
بانک مرکزی و قیمت دلار
بیشتر درآمد ارزی ایران از فروش نفت تامین می شود. این درآمد ها به دلار در اختیار بانک مرکزی قرار می گیرند و سپس به ریال تبدیل می شوند. هر تغییری در ذخایر ارزی، می تواند تاثیر مستقیم و سریعی بر سایر قیمت ها در بازار داشته باشد.
بانک مرکزی این دلار ها را می تواند برای واردات کالا، تامین نیاز وارد کنندگان یا توسعه زیر ساخت های کشور به کار بگیرد.
اما از آنجا که حجم عمده دلار در اختیار دولت است، بانک مرکزی قدرت زیادی برای کنترل نرخ ارز دارد؛ با تزریق ارز می تواند قیمت دلار را کاهش دهد یا با کاهش عرضه، موجب افزایش قیمت شود.
به همین دلیل، در کوتاه مدت تاثیر بانک مرکزی بر نرخ ارز بیشتر از نهاد هایی مانند وزارت صمت است.
تاریخچه ای قیمت دلار
دهه ۱۳۵۰ تا دهه ۷۰
در سال ۱۳۵۷ نرخ رسمی دلار تنها ۷ تومان بود. حتی در سال ۱۳۷۰ که قیمت بازار آزاد به ۱۴۲ تومان رسید، نرخ رسمی همچنان ۶ تومان باقی ماند.
در دوران سازندگی، دولت هاشمی رفسنجانی تلاش کرد ارز را تک نرخی کند و از منابع ارزی برای بازسازی کشور استفاده کند.
دولت اصلاحات
دولت خاتمی با دلار ۱۷۵ تومانی آغاز شد، در حالی که بازار آزاد نرخ ۴۷۸ تومان را تجربه می کرد. تا سال ۱۳۸۰ تغییری در نرخ ارز دولتی اعمال نشد. اما بازار آزاد به مرور و با تاثیر تورم، قیمت ها را به مرز ۸۰۰ تومان رساند.
دوران احمدی نژاد
در پایان دولت اصلاحات، دلار به حدود ۹۰۰ تومان رسید. در دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد، جهش شدید تری رخ داد و دلار در سال ۱۳۹۰ از ۱۱۰۰ به بیش از ۴۰۰۰ تومان رسید.
دولت روحانی و جهش ارزی
حسن روحانی در آغاز دولت خود توانست تا سال ۱۳۹۶ نرخ دلار را در کانال ۴ هزار تومان کنترل کند. اما با خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، بازار ارز دچار بحران شد و دلار افزایش بی سابقه ای را تجربه کرد.
بازار ارز کجاست
بازار ارز تنها به مکان هایی مانند میدان فردوسی یا میرداماد محدود نمی شود. در تعریف اقتصادی، بازار ارز محلی برای تبادل بین عرضه کنندگان و متقاضیان ارز است.
عرضه ارز از سمت صادر کنندگان، گردشگران و سرمایه گذاران خارجی صورت می گیرد. در مقابل، متقاضیان واقعی شامل وارد کنندگان، مسافران خارجی و شرکت هایی هستند که به کالا های وارداتی نیاز دارند.
علت نوسانات مداوم قیمت دلار
زمانی که قیمت دلار کاهش پیدا می‌کند، تقاضا برای سفر خارجی، خرید موبایل و کالا های وارداتی افزایش می یابد. این افزایش تقاضا دوباره باعث رشد قیمت دلار می شود.
در مقابل، زمانی که قیمت دلار بالا می رود، تقاضا کاهش پیدا می کند و تعادل نسبی برقرار می شود.
به همین دلیل، نرخ ارز در ایران دائما در نوسان است. با این حال، در بلند مدت مسیر کلی آن صعودی است، چون نرخ تورم ایران معمولا بالاتر از کشور های توسعه یافته مانند آمریکا است.
نرخ واقعی دلار چیست
عده ای معتقدند نرخ واقعی دلار بسیار پایین تر یا بسیار بالاتر از نرخ بازار است. اما نرخ واقعی ارز (RER) براساس فرمولی مشخص محاسبه می شود:
نرخ واقعی دلار = قیمت دلار آمریکا × نرخ تورم آمریکا ÷ نرخ تورم ایران
این عدد میزان قدرت خرید واقعی دلار را نشان می دهد، نه قیمت مناسب یا نامناسب آن. نرخ واقعی ارز با ارزش ذاتی دلار متفاوت است و تنها ابزاری برای مقایسه سطح رفاه مصرف کنندگان در کشور های مختلف محسوب می شود.
چرا عده‌ای خواستار دلار ارزان هستند
- رشد قیمت دلار موجب افزایش هزینه تولید و تورم می شود.
- واردات تجهیزات صنعتی و سفر خارجی راحت تر می شود.
- افزایش نرخ ارز موجب فاصله بیشتر بین ثروت دولت و مردم می شود.
- بالا رفتن نرخ ارز به نفع خارجی ها و به ضرر کارگران داخلی است.
چرا برخی با کاهش نرخ دلار مخالف اند
- تزریق مصنوعی ارز تنها راهکار موقتی است.
- کاهش نرخ ارز صادرات را تضعیف می کند و صنایع داخلی را نابود می کند.
- تثبیت نرخ ارز منجر به رانت و فساد می شود.
- ارز ارزان، موجب مصرف گرایی و کاهش بهره وری ملی می شود.
- سرکوب نرخ ارز می تواند منجر به بحران ارزی در آینده شود.
انواع سیاست های ارزی
نرخ ارز ثابت
در این روش، دولت تلاش می‌کند نرخ دلار را در یک عدد ثابت نگه دارد. برای مثال، دولت ژاپن تلاش می کند نرخ ۱۰۰ ین برابر با یک دلار باقی بماند تا صادراتش رقابتی باقی بماند.
نرخ ارز شناور
در این مدل، نرخ دلار براساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. این سیستم انعطاف پذیرتر است و باعث می شود قیمت واقعی تر به بازار سیگنال دهد.
نرخ ارز شناور مدیریت شده
در این روش، دولت اجازه می دهد نرخ ارز در محدوده ای مشخص نوسان داشته باشد. اگر قیمت دلار از محدوده خارج شود، دولت با دخالت، آن را به محدوده باز می گرداند.
قیمت لحظه ای دلار
فاکتور هایی مانند نرخ تورم، رشد نقدینگی، قیمت نفت، کسری بودجه، و متغیر های اقتصادی دیگر بر قیمت دلار تاثیر گذارند.
تاثیر برجام بر قیمت دلار
احیای برجام و کاهش تحریم ها می تواند باعث افزایش عرضه ارز، بهبود اقتصاد و کاهش قیمت دلار شود.
تبدیل دلار به ارزهای دیگر
تبدیل دلار به ارز های دیگر یکی از نیاز های رایج مسافران، تاجران و سرمایه گذاران است. این تبدیل معمولا از طریق صرافی ها یا ابزار های آنلاین مانند ماشین حساب های ارزی انجام می شود.
نرخ تبدیل به صورت لحظه ای تغییر می کند و به نرخ بازار آزاد یا نرخ رسمی بستگی دارد. برای تبدیل دقیق، باید نرخ روز دلار نسبت به ارز مقصد (مانند یورو، دینار عراق، لیر و…) را در نظر گرفت.
همچنین کارمزد صرافی ها یا پلتفرم های آنلاین می تواند بر مبلغ نهایی تاثیر گذار باشد. از ابزار های آنلاین تبدیل نرخ ارز استفاده کنید که نرخ روز دلار، یورو، دینار عراق و دیگر ارزها را ارائه می دهند.
تفاوت دلار آزاد و دلار دولتی
دلار آزاد توسط بازار تعیین می شود و معمولا قیمت بیشتری دارد. دلار دولتی یا نیمایی قیمتی است که توسط بانک مرکزی تعیین شده و برای واردات کالا های ضروری استفاده می شود.
دلیل نوسان های قیمت دلار
اگر قیمت دلار کم شود چه اتفاقی می افتد؟ سفر خارجی، گوشی موبایل و خودروی خارجی ارزان می شود.
عده زیادی دلشان می خواهد یک سفر به فرانسه بروند و وقتی برگشتند آیفون جدید و سانتافه نو بخرند. سنگین شدن کفه تقاضای دلار باعث می شود نرخ ارز بالا برود.
اگر قیمت دلار بالا برود، عده زیادی سفر خود را لغو می کنند، گوشی خود را عوض نمی کنند و به همان ۲۰۶ رضایت می دهند. کم شدن تقاضای دلار قیمت آن را متعادل می کند.
به همین دلیل وقتی یک اتفاقی بیفتد که دلار بالا برود، دلایلی برای پایین آمدن قیمت ایجاد می شود و وقتی قیمت پایین بیاید، نیرویی قیمت دلار را بالا می کشد. برای همین قیمت دلار به طور مداوم نوسان می کند.
اما چرا نمودار ارز به طور کلی صعودی است؟ یک توجیه این است که از نظر ریاضی، شیب نمودار تغییرات ارز باید برابر باشد تورم ایران منهای تورم آمریکا.
یعنی عددی بین ۱۰ تا ۲۰ منهای ۲ تا ۴ درصد. پس قیمت دلار با شیب سالانه ۶ تا ۱۸ درصدی رشد خواهد کرد.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
