اوراق رهنی چیست

اوراق رهنی نوعی اوراق قرضه با پشتوانه وام‌ های مسکن هستند که توسط بانک‌ ها یا نهاد های مالی منتشر می‌ شوند و فرصتی برای کسب درآمد ثابت با ریسک پایین برای سرمایه‌ گذاران فراهم می‌ کنند.برای آشنایی بیشتر و کسب اطلاعات کامل تر، همراه ما در وب سایت سرمایه وب باشید.

اوراق رهنی چیست و چگونه کار می‌کند

نوعی از اوراق قرضه هستند که پشتوانه آن‌ ها مجموعه‌ ای از وام‌ های مسکن است. بانک‌ ها این وام‌ ها را تجمیع کرده و به صورت اوراق بهادار در بازار سرمایه عرضه می‌ کنند.

سرمایه‌ گذاران با خرید این اوراق، در حقیقت به بانک‌ ها وام می‌ دهند و در ازای آن، سود ثابتی دریافت می‌ کنند که از محل باز پرداخت اقساط وام‌ ها تامین می‌ شود.

این فرآیند هم به بانک‌ ها در تامین منابع مالی جدید برای پرداخت وام‌ های بیشتر کمک می‌ کند و هم برای سرمایه‌ گذاران درآمدی نسبتا مطمئن به همراه دارد.

تاریخچه اوراق رهنی در جهان و ایران

در ایالات متحده

اوراق رهنی نخستین‌ بار در اوایل قرن هجدهم در آمریکا معرفی شدند. پس از رکود بزرگ سال 1929، دولت فدرال آمریکا برای حمایت از بازار مسکن وام‌ هایی با نرخ بهره ثابت ایجاد کرد.

شرکت‌ هایی مثل Fannie Mae، Ginnie Mae و Freddie Mac توسط دولت تشکیل شدند تا این اوراق را در بازار های ثانویه معامله‌ پذیر کنند. از آن زمان تاکنون، اوراق رهنی به یکی از ارکان بازار سرمایه آمریکا تبدیل شده‌ اند.

در ایران

در ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار در آبان ۱۳۹۴ انتشار اوراق رهنی را تصویب کرد. نخستین عرضه این اوراق توسط بانک مسکن انجام شد. در این فرآیند، مطالبات وام‌ های مسکن به اوراق تبدیل شدند و در بازار سرمایه قابل معامله شدند.

عرضه این اوراق در سال ۱۳۹۹ نیز تکرار شد و به عنوان یکی از ابزار های نوین مالی شناخته شد.

انواع اوراق رهنی

اوراق رهنی دارای دسته‌ بندی‌ های مختلفی هستند که هر یک ویژگی‌ های خاص خود را دارند:

1. گواهی مشارکت رهنی

ساده‌ ترین نوع اوراق رهنی است که خریداران آن در سود و اصل بازپرداخت وام‌ های مسکن شریک می‌ شوند. بازدهی این اوراق معمولا ثابت و قابل پیش‌ بینی است.

2. تعهد بدهی وثیقه شده (CDO)

این نوع اوراق شامل سبدی از وام‌ها، شامل وام‌ های مسکن و سایر انواع وام است. بانک‌ های سرمایه‌ گذاری در دهه ۲۰۰۰ این اوراق را برای تنوع‌ بخشی و افزایش بازده توسعه دادند.

3. تعهد وثیقه وام مسکن (CMO)

در این نوع، وام‌ های مشابه در گروه‌ هایی به نام Tranche طبقه‌ بندی می‌ شوند. هر گروه دارای سطح مشخصی از ریسک و بازده است و پرداخت سود نیز به صورت زمان‌ بندی شده انجام می‌ شود.

مراحل انتشار اوراق رهنی چیست

فرآیند انتشار این اوراق معمولا به صورت زیر انجام می‌ شود:

1. بانک یا موسسه مالی ارائه‌ دهنده وام، با همکاری یک نهاد واسط (مانند شرکت‌ های کارگزاری)، اقدام به تجمیع وام‌ ها می‌ کند.

2. نهاد واسط اوراق را منتشر و به سرمایه‌ گذاران عرضه می‌ کند.

3. منابع جمع‌ آوری‌ شده از فروش اوراق به بانک باز می‌ گردد.

4. سرمایه‌ گذاران در دوره‌ های مشخص، سود حاصل از اقساط پرداختی وام‌ گیرندگان را دریافت می‌ کنند.

اوراقی که مطالبات آن‌ ها معوق است یا سر رسید کمتر از یک سال دارند، مجوز انتشار نخواهند گرفت. این موضوع، سطح ریسک اوراق منتشر شده را کاهش می‌ دهد.

مزایای اوراق رهنی در ایران

انتشار و خرید و فروش اوراق رهنی مزایای متعددی دارد:

• درآمد ثابت: این اوراق سود دوره‌ای مشخص دارند که از محل اقساط وام‌ های مسکن پرداخت می‌ شود.

• کاهش ریسک بانک‌ ها: تبدیل وام به اوراق رهنی، ریسک نقدینگی بانک را کاهش داده و منابع جدید فراهم می‌ کند.

• تقویت بازار مسکن: تامین مالی از طریق این اوراق باعث رونق ساخت‌ و ساز و صنایع وابسته می‌ شود.

• افزایش قدرت وام‌ دهی: بانک‌ ها با فروش مطالبات خود، امکان اعطای وام‌ های جدید را پیدا می‌ کنند.

معایب اوراق رهنی

در کنار مزایا، برخی ریسک‌ ها و معایب نیز در این ابزار مالی وجود دارد:

• ریسک نکول: در صورتی که بانک تضمینی بابت باز پرداخت اقساط وام ندهد، خریدار اوراق ممکن است با خطر عدم دریافت سود مواجه شود.

• کاهش عمر اوراق: کاهش نرخ بهره ممکن است منجر به تسویه زود هنگام وام‌ ها شود. در این صورت عمر اوراق کمتر از انتظار خواهد بود و سود بالقوه کاهش می‌ یابد.

اوراق رهنی یکی از ابزار های جذاب سرمایه‌ گذاری با درآمد ثابت در بازار سرمایه محسوب می‌ شوند. این اوراق نه‌ تنها به بانک‌ ها در تامین مالی کمک می‌ کنند بلکه به سرمایه‌ گذاران فرصت کسب سود مطمئن و قابل پیش‌ بینی را می‌ دهند.

آشنایی با انواع، نحوه انتشار و ریسک‌های احتمالی این اوراق، نقش مهمی در تصمیم‌ گیری آگاهانه سرمایه‌ گذاران دارد.

اوراق با پشتوانه رهنی یا MBS چیست

ساختار MBS معمولا به عنوان ساختار Pass- Through شناخته می‌ شود. در این ساختار، بهره و پرداخت‌ های اصلی از وام‌ گیرنده به خریدار خانه به واسطه اوراق MBS منتقل شده و به وام دهنده می‌ رسد. اگر چه ممکن است روش‌ های پیچیده‌ تری نیز وجود داشته باشد.

معمولا سود MBSها به صورت ماهانه، سه ماهه یا شش ماهه پرداخت می‌ شوند و برخلاف اوراق قرضه ، پس از رسیدن به سر رسید، تمام ارزش اوراق بازپرداخت نمی‌ شود، بلکه ارزش اسمی اوراق طی دوره زمانی کاهش می‌ یابد.

در این اوراق، وام گیرنده همراه با سود اوراق، مقداری از ارزش خود اوراق را نیز پرداخت می‌ کند تا در نهایت، در زمان سررسید، وام گیرنده مبلغ کمتری را پرداخت کند.

در ایالات متحده، MBSها ممکن است توسط شرکت‌ های تحت حمایت دولت مانند Fannie Mae یا Freddie Mac شوند یا توسط بانک‌ های سرمایه گذاری ارائه می‌ شوند.

اوراق قرضه چیست

اوراق قرضه یکی از مهم‌ ترین ابزار های بازار سرمایه هستند که به شرکت‌ ها و دولت‌ ها اجازه می‌ دهند سرمایه مورد نیاز خود را با هزینه‌ ای نسبتا کم تامین کنند.

این اوراق به‌ عنوان ابزار بدهی، از سوی نهاد های مختلف مانند دولت‌ ها، شهرداری‌ ها یا شرکت‌ های بزرگ منتشر می‌ شوند و برای سرمایه‌ گذاران درآمد ثابت به همراه دارند.

انواع اوراق قرضه و سطوح انتشاری

اوراق قرضه در سطوح مختلفی منتشر می‌ شوند. دولت‌ ها در سطح فدرال، ایالتی و محلی، اوراق را برای تامین هزینه‌ های پروژه‌ های عمومی یا مدیریت بدهی منتشر می‌ کنند.

در ایالات متحده، نمونه بارز این موضوع انتشار اوراق خزانه‌ داری فدرال است. شرکت‌ های بزرگ نیز با انتشار اوراق شرکتی، منابع مالی لازم برای توسعه یا پرداخت بدهی‌ ها را جذب می‌ کنند.

نحوه کارکرد اوراق قرضه و نرخ بهره

اوراق قرضه دارای نرخ بهره مشخصی هستند که به آن «نرخ کوپن» گفته می‌ شود. سرمایه‌ گذار با خرید این اوراق، در بازه‌های زمانی مشخص بهره دریافت می‌ کند.

بازده اوراق قرضه نشان‌ دهنده میزان سود موثر سالانه برای سرمایه‌ گذار است و معمولا با نرخ کوپن و قیمت خرید رابطه مستقیم دارد.

رابطه قیمت و بازده اوراق قرضه و سطوح انتشار

قیمت اوراق قرضه و بازده آن‌ ها رابطه معکوس دارند. وقتی قیمت اوراق افزایش می‌ یابد، بازده آن کاهش می‌ یابد و بالعکس. دلیل این موضوع آن است که ارزش اسمی اوراق در زمان سررسید ثابت است.

بنابراین قیمت خرید پایین‌تر منجر به سود بیشتر برای سرمایه‌گذار می‌شود.

اهمیت اوراق قرضه در بازار ارز و فارکس

تغییرات نرخ بهره و بازده اوراق قرضه، به‌ ویژه اوراق خزانه‌ داری ایالات متحده، تاثیر مستقیم بر ارزش ارز ها دارند. معامله‌ گران فارکس به‌ دقت این نوسانات را دنبال می‌ کنند تا روند های بلند مدت ارزها را پیش‌ بینی کنند.

افزایش بازده اوراق معمولا نشان‌ دهنده افزایش نرخ بهره در آینده است که ارزش ارز را تقویت می‌ کند.

ویژگی‌ های اصلی اوراق قرضه

1. اوراق قرضه ابزار بدهی هستند، نه مالکیت؛ بنابراین خریدار، مالک بخشی از شرکت یا دولت نیست.
2. در پایان دوره، اصل سرمایه و سود تضمین شده به دارنده باز پرداخت می‌ شود.
3. نرخ بهره (کوپن) تعیین‌کننده ارزش اوراق در بازار ثانویه است.
4. قیمت‌ گذاری این اوراق بر اساس نرخ تنزیل و ارزش زمانی پول انجام می‌شود. هرچه نرخ بهره بالاتر از نرخ تنزیل باشد، قیمت اوراق بیشتر خواهد بود.

اوراق قرضه یکی از پایه‌ های اصلی بازار های مالی به شمار می‌ آیند. درک درست از نحوه عملکرد، ارزش‌گذاری، و تاثیر آن‌ ها بر بازار ارز، برای هر سرمایه‌ گذار و معامله‌ گر ضروری است. استفاده هوشمندانه از اوراق قرضه می‌ تواند یک منبع کم‌ ریسک و قابل اتکا برای کسب سود در بازار های مالی باشد.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

گوگل سرچ کنسولگوگل سرچ کنسولگوگل سرچ کنسول

مطالعه بیشتر